De rituelen van een Surinaamse begrafenis

Tot 1975 behoorde Suriname tot Nederland. Na 1975 mochten mensen met de Surinaamse afkomst zelf beslissen om de Nederlandse staatsburger te blijven, of burger van het nieuw herboren Suriname. Momenteel wonen er nog zo’n 350.000 burgers met een Surinaamse afkomst in Nederland. Ieder met zijn eigen geloof en gewoontes. Zo ook een begrafenis, die in Suriname iets anders verloopt dan in dit koude kikkerlandje. Vandaag gaan we het dan ook hebben over de Surinaamse begrafenis.

De creoolse manieren

Creolen, een bevolkingsgroep die afstammen van voormalig Afrikaanse slaven, kun je verdelen in boslandcreolen en stadscreolen. De geloofsovertuiging hoort in veel gevallen bij de protestantse of rooms-katholieke kerk. Voor de uitvaart halen de creolen verschillende gewoontes uit het winti geloof, waaronder het afleggen van de doden door een speciale aflegvereniging. In deze vereniging kom je niet zomaar, je moet namelijk uitgenodigd worden waarbij de selectie zeer streng is. Over de afleg rituelen wordt niet veel vrijgegeven.
Over de bestemming van de ziel, zijn niet alle creolen het met elkaar eens. Zo gelooft de ene stroming in reïncarnatie waarbij de ziel terugkomt in een ander lichaam, maar een andere stroming in de terugkeer van de ziel naar god.

Trance

Een ander element uit van een creoolse begrafenis is in trance raken. Het fenomeen, waarbij de stem van de overledene verschijnt in een ander lichaam. Het is voor de nabestaande vaak een geruststellend iets, waarbij ze door het lichaam van een ander alsnog over de uitvaart met de overledene kunnen spreken. Ook families die van elkaar wonen, zoals veel voorkomt met Surinaamse families die woonachtig zijn in Nederland en Suriname. Er kan op deze manier afscheid worden genomen van de overledene.

De begrafenis

Een Surinaamse begrafenis wordt eigenlijk pas geregeld als het betreffende persoon ook dadelijk is overleden. De kist wordt gemaakt door de zogeheten Kisiman en de Oloman, het comité van graf priesters, regelen de uitvaart. De overledene wordt gedurende deze periode opgebaard in het ouderlijk huis van zijn voorouders. Tijdens de begrafenis en de avondwake speelt er zich muziek af en wordt er gedanst. Dit wordt ook wel de Apinti genoemd. De familieleden nemen tegelijkertijd afscheid. Op de begraafplaats mag men alleen komen tijdens een begrafenis of een officiële herdenking. Daarbuiten is het niet gewenst om deze plek te bezoeken.

De rouwperiode

De rouwperiode duurt ongeveer een half jaar. In deze periode acht de partner met de overledene zo weinig mogelijk aan zijn/haar uiterlijk te doen. Weduwnaars dragen een zwarte baret en koord en weduwen knippen het haar kort.